Ivor Darreg
Ivor Darreg werd geboren als Kenneth Vincent Gerard O'Hara in Portland,
Oregon, Verenigde Staten. Zijn vader John was redacteur van een katholiek
weekblad en zijn moeder kunstenares. Ivor moest als tiener van school wegens
een reeks ziekten die hem zonder tanden liet en met slechts weinig energie.
Hij had wel genoeg energie om zichzelf minstens tien talen te leren
lezen en spreken. Hij bezat van alle wetenschappen wel enig begrip.
Muziek en elektronica waren zijn grote liefden. Zijn keuze voor muziek zorgde
voor verstoting door zijn vader en ging met zijn moeder apart wonen zonder
veel hulp van wie dan ook. Toen nam hij de naam "Ivor" aan, wat "man met
strijkstok" betekent (hij kon cello spelen), en "Drareg" (het omgekeerde van
"Gerard"), korte tijd later veranderd in Darreg.
Het leven van Ivor en zijn moeder was een strijd om het bestaan en Ivors
gezondheid was slecht tot de dood van zijn moeder in 1972. Ten dele kwam dat
door het leven op ingeblikte soep, waarvan het zoutgehalte zijn bloeddruk
torenhoog deed stijgen. Door de armoe werd Ivor vindingrijk. Hij raapte stukjes
telefoondraad en andere spullen van de straat en ontving wat van vrienden.
Hij zei dat hij een "dubbeltje zo vaak moest omdraaien, dat het er duizelig
van werd".
Ivor maakte zijn eerste instrument, een elektronische hobo met toetsen, in
1937. Hij volgde de ontwikkelingen in de elektronica in tijdschriften en
leerde schakelingen ontwerpen. Het instrument, dat nog immer werkt, maakte hij
ondat het orkest waar hij in speelde een hobo nodig had. Het is niet alleen
een van de eerste synthesizers, maar ook nog microtonaal. Het kan de
gangbare twaalf tonen voortbrengen, maar er zijn acht toetsen waarmee de
toonhoogte gevarieerd kan worden van een paar cents tot een kwarttoon.
In de veertiger jaren bouwde Ivor de "Amplified Cello", "Amplified
Clavichord" en het "Electric Keyboard Drum". Het clavichord bestaat niet
meer, maar het "Electric Keyboard Drum", dat van zoemende relais gebruik
maakt, en de cello werken nog.
In de zestiger jaren maakte Ivor een orgel met elastische stemming. De
schakeling maakte de tertsen en kwinten tijdens het spelen zuiver.
Ivor had eerder Ervin Wilson en Harry Partch ontmoet. Door een gesprek met
Wilson waarbij hij zijn anders gestemde gitaren en metalen buisklokken (van 2
cm. elektriciteitsbuis) zag, nam hij de duik in niet-kwarttoons
microtonaliteit of "xenharmonie". Hij begon gitaarfrets te verplaatsen en
buisklokken en metallofonen te maken in 10, 14, 15, 16, 17, 19, 21, 22, 24, 31
en 34-toons evenredig zwevende stemming. Hij deelde deze nieuwe start met
anderen door middel van het Xenharmonic Bulletin en andere geschriften.
De "Xenharmonic Alliance" (een
netwerk van geïnteresseerden in alternatieve stemmingen) was geboren. Toen we
Ivor ontmoetten, via John Chalmers, zag ik de noodzaak om Ivor en anderen een
groter publiek te bezorgen, en begon het blad Interval/Journal of Music
Research and Development. Vervolgens schiep Johnny Reinhard in 1981 het
"American Microtonal Festival" in New York, en ging in 1984 het "1/1 Just
Intonation Network" van start in San Francisco. Onlangs is het "South East Just
Intonation Center" opgericht door Denny Genovese.
In de zeventiger jaren creëerde Ivor zijn Megalyra (lier) instrumentfamilie.
De Megalyra zelf is de krachttoer van Ivors creaties. Deze 1,8 tot 2,4 meter
lange contrabasgitaar is aan beide zijden besnaard in solo- (I-I-V-I) en
basconfiguratie (I-V-I). Het klinkt als gestemde donder en wacht op een
gitaarvirtuoos die het beroemdheid kan geven. Andere instrumenten in de
Megalyra-familie zijn de Drone, Kosmolyra, en "Hobnailed Newel Post", wat een
15 × 15 cm. dikke balk is met meer dan 70 snaren. Dit noemde Ivor zijn
harmonisch laboratorium.
Degene van u die Ivor kenden of zijn artikelen gelezen heeft, weet dat hij een
aparte kijk op muziek had, en een veelomvattende belangstelling. Zijn
composities, die alle op tape of papier bewaard zijn gebleven, dateren vanaf
1935. Verscheidene pianostukken zijn verkrijgbaar op cassette, door hemzelf
gespeeld.
Elizabeth en ik brachten Ivor naar San Diego in 1985, en daar leek hij elk
jaar jonger te worden. Hij had in die jaren zijn beste gezondheid. We waren
erg blij met het gezelschap van deze bijzondere man en vriend, en hem de
meest productieve en stabiele jaren van zijn leven in San Diego te zien
hebben.
Ivor, we missen je.
Jonathan Glasier
Uit toelichting bij het album DETWELVULATE!
Literatuur
|
